Sprzężenie zwrotne

Przykładów aplikacji sterowania ruchem w przemyśle można wymienić wiele. Niektóre z nich wymagają regulacji prędkości, momentu obrotowego i kierunku obrotu silników, na przykład pomp lub wentylatorów dla uzyskania zadanej wartości przepływu albo ciśnienia, inne natomiast precyzyjnego ustawienia pozycji lub podążania określoną ścieżką. W wielu takich zastosowaniach wykorzystuje się serwonapędy. W artykule przedstawiamy ich charakterystykę oraz przykładowe aplikacje.

Posłuchaj
00:00
Spis treści

Sprzężenie zwrotne

To, co wyróżnia serwonapędy, to praca w zamkniętej pętli sterowania ze sprzężeniem zwrotnym. W związku z tym wymagany jest element pomiarowy, który będzie mierzył wartość danej wielkości, porównywaną z wartością zadaną w celu obliczenia błędu i wyznaczenia na jej podstawie sygnału sterującego. Tym może być czujnik Halla, resolwer albo enkoder, przy czym najpopularniejsze są przetworniki ostatniego typu (patrz: ramka). Niezależnie jednak od tego, jaki rodzaj sensora jest wykorzystywany, serwowzmacniacz musi być z nim kompatybilny, żeby odebrać i przetworzyć jego sygnał, jeżeli odpowiada za to zamiast sterownika.

Serwonapędy są wykorzystywane, gdy wymagana jest regulacja położenia, prędkości albo momentu obrotowego – ten ostatni jest najczęściej kontrolowanym parametrem silnika albo różnych kombinacji tych trzech wielkości. Wymagana jest więc realizacja odpowiednich pętli sterowania, które pozwolą na ich monitorowanie oraz korygowanie.

Czym się różni resolwer od enkodera

Elementem pomiarowym w pętli sprzężenia zwrotnego w serwonapędach mogą być przetworniki ruchu różnego typu. Najpopularniejsze są przetworniki kąta obrotu. Te ostatnie to przeważnie: resolwery, enkodery inkrementalne albo enkodery absolutne. Resolwery to przetworniki indukcyjne, w których napięcie indukowane w uzwojeniach stojana jest proporcjonalne do kąta obrotu wirnika. Dostarczają sygnału analogowego, dlatego rozdzielczość pomiaru zależy w ich przypadku od rozdzielczości przetwornika analogowo-cyfrowego. Resolwery charakteryzuje większa wytrzymałość na trudne warunki otoczenia (wysokie temperatury, wibracje, zapylenie), lecz mniejsza dokładność pomiaru w porównaniu do enkoderów.

Enkodery to przetworniki optyczne, w których promienie świetlne przechodzą przez szczeliny w zamontowanej na obrotowym wale tarczy szklanej lub wykonanej z tworzywa sztucznego i padają na fotodetektor. Ten przetwarza impulsy świetlne na sygnał elektryczny.

W przypadku enkoderów inkrementalnych bezpośrednio jest śledzony jedynie ruch przyrostowy. Pozycja bezwzględna jest określana za pomocą dodatkowego fotoelementu, który odbiera impuls świetlny raz przy każdym obrocie. Jeżeli jednak zasilanie zostanie odłączone, wszystkie informacje są tracone. W enkoderach drugiego rodzaju szczeliny na tarczy są rozmieszczone w taki sposób, żeby wynik pomiaru miał postać słowa kodowego, zazwyczaj w kodzie Graya, odpowiadającego konkretnemu położeniu wału. Po wyłączeniu zasilania enkoder absolutny zachowuje informację o pozycji, nawet jeżeli w tym czasie uległa ona zmianie. Zatem po ponownym uruchomieniu urządzenia aktualne położenie wału zawsze może być poprawnie odczytane. Dzięki temu maszyny z napędami z enkoderami absolutnymi nie wymagają bazowania po włączeniu zasilania.

Enkodery absolutne dzieli się na: jedno- i wieloobrotowe, które mierzą oprócz kąta obrotu również liczbę obrotów. Popularne rozwiązanie pośrednie stanowią enkodery inkrementalne z bateryjnym podtrzymaniem wartości.

Powiązane treści
Sprzedaż systemów motion control wzrosła w 2021 roku o 21,6%
Optymalizacja napędu w 60 sekund
Przewód chainflex zwiększa niezawodność maszyn z napędami Fanuc
Rynek systemów motion control zbliży się do 19 mld dolarów
Technika sterowania MOVI-C firmy SEW-EURODRIVE
Inteligentne silniki dostosowane do potrzeb Internetu Rzeczy
Automatyzacja tokarek i frezarek CNC
Zobacz więcej w kategorii: Temat miesiąca
Artykuły
Oil&gas i sektor chemiczny - automatyka i pomiary w branżach procesowych
Silniki i napędy
Nowoczesne przekładnie i motoreduktory - kompendium
Obudowy, złącza, komponenty
Nowoczesne kable, złącza i osprzęt kablowy
Przemysł 4.0
Smart Factory 2024
Bezpieczeństwo
Automatyka i urządzenia do zastosowań specjalnych
Przemysł 4.0
Nowoczesna intralogistyka i logistyka zakładowa
Zobacz więcej z tagiem: Silniki i napędy
Targi krajowe
Targi Pneumatyki, Hydrauliki, Napędów i Sterowań KIELCE FLUID POWER
Prezentacje firmowe
Czy silnik serwo zawsze jest niezbędny? Porównanie technologii silników krokowych, BLDC i serwo pod kątem sterowania, wydajności i kosztów
Prezentacje firmowe
Serwonapędy SEW-EURODRIVE - liczy się każda sekunda kątowa, wysoka dynamika i powtarzalność pozycjonowania napędów

Poradnik doboru rozwiązań drukujących - drukarki mobilne, stacjonarne i przemysłowe

Jak dobrać drukarkę do zastosowań w logistyce, przemyśle czy handlu? Na co zwrócić uwagę, jeżeli chodzi o cechy i funkcje urządzenia? Jak zapewnić wysoką niezawodność pracy oraz trwałość systemu drukującego? A co z oprogramowaniem? W artykule odpowiadamy na powyższe pytania, przedstawiając przykłady nowoczesnych urządzeń drukujących, które z powodzeniem sprawdzają się w wymienionych zastosowaniach.
Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów